Voorbij Prefab maakt casco’s van CO2 arm beton. Door minder cement te gebruiken in het betonmengsel wordt 44 procent op de CO2 uitstoot bespaard. “Ik heb ooit de term betonschaamte gebruikt,” aldus Dorien Staal, algemeen directeur van Voorbij Prefab. “Ik merkte dat de markt beton ervaart als een milieubelastend product, daar wilde ik vanaf. Dan kun je maar op één manier doen: door een duurzamer betonproduct te leveren.”

Staal wil graag dingen op een andere manier doen. Niet langer praten over het verduurzamen van beton, maar het gewoon doen. De kennis deelt ze, een trendbreuk met het verleden van de enigszins conservatieve betonwereld. “Als mensen me een mail sturen, geef ik niet het recept van ons betonmengsel cadeau, maar wil ik kijken hoe we elkaar verder kunnen helpen. We zijn heel open, maar verwachten van de ander hetzelfde. Ik wil kijken hoe we samen kunnen zorgen voor duurzamer beton. Het delen van kennis doen we omdat het bij ons doel past: we willen zorgen voor een CO2 reductie om klimaatverandering tegen te gaan. Was ons doel alleen gestoeld op een winstoogmerk, dan hadden we dat niet gedaan.” 

Ze vertelt samen met Lisa Rooijakkers, productieleider van de woningbouwcarrousel over de visie van het bedrijf. “We zijn een bedrijf met twaalf nationaliteiten. Het Suikerfeest is hier net zo belangrijk als Sinterklaas.” Rooijakkers: “Onze medewerkers hebben het gevoel dat ze hun culturele achtergrond hier kunnen delen. Geen enkele nationaliteit is dominant.” Een open bedrijfsstructuur, dat vindt Staal belangrijk. Geen hiërarchie, maar directe lijnen, waarin medewerkers het gesprek met hun leidinggevende aan durven gaan. “Ik vind het heerlijk als ik door een medewerker bij wijze van spreken de mal in wordt getrokken, wanneer deze heeft gezien dat er iets niet klopt.” Daarnaast worden medewerkers gestimuleerd om mee te denken. “We stimuleren onze medewerkers om te komen met innovaties,” vertelt Rooijakkers. “Dat kan al iets klein zijn, zoals een andere inrichting van een werkplek. Als iemand aangeeft dat hij twee hamers nodig heeft, een aan elke kant van zijn werkplek omdat hij anders veel heen en weer moet lopen, regelen we dat.

Continue wordt gekeken naar hoe het proces efficiënter kan. Dat geldt niet alleen voor het productieproces, ook aan andere zaken wordt gedacht. Zo verdiept Rooijakkers zich in de mogelijkheden van het gebruik van een hololens. “Die kan bijvoorbeeld worden gebruikt voor het opleiden van medewerkers. We hebben te maken met pieken en dalen in de productie en het kost tijd om nieuwe mensen in te werken. De hololens kan hier een uitkomst bieden. Deze kan ook worden ingezet voor de veiligheidsinstructies.” Automatisering en robotisering, dat kenmerkt de fabriek van Voorbij.
“Het begint met automatiseren,” aldus Staal. “Vervolgens kun je voor processen in de fabriek robots gaan gebruiken. We kiezen bewust voor een combinatie van mensen en robots. Op alle plekken waar mensen een meerwaarde leveren, zetten we hen in. Hetzelfde geldt voor robots.” De automatisering en robotisering heeft een enorme efficiëntie winst opgeleverd. “We werken in twee ploegen van 14 man. Per dag rollen er acht woningen uit de fabriek.

Voor elk element wordt een eigen mal gemaakt. We zeggen altijd: what you bim is what you get. Bouwers leveren de data en wij zorgen ervoor dat de elementen naar hun wens de fabriek uitrollen. Elk element is uniek en wordt door de robot in 6 minuten opgebouwd. Prefabricage betekent op deze wijze geen eenheidsworst, iets waar veel mensen bang voor zijn. Het maakt ons echter niet uit waar een raam of contactdoos komt, of hoeveel het er zijn. We kunnen volledig en automatisch produceren op de wens van de klant.” 

Dankzij de robotisering kan er worden bespaard op materiaal. Er hoeft bijvoorbeeld minder wapening worden aangebracht. Deze wordt alleen daar gebruikt waar nodig. “Het lassen van wapening laten we door een robot doen. Dan kan je veel makkelijker variëren met hart op hart afstanden en diameters. Dit levert een welkome besparing op aan wapening, dat is tegenwoordig niet te betalen.” In de elementen worden leidingen ingestort. De isolatie wordt tevens in de fabriek aangebracht, evenals de kozijnen. “We streven naar 0 procent afval. We zijn al hard op weg,” vertelt Staal. “Wat betreft de wapening en het beton zijn we al op dat niveau. Alleen van het isolatiemateriaal houden we nog wat snijafval over. Maar ook dit wordt door slimme software zo veel mogelijk gereduceerd en het afval dat er nog is, wordt zoveel mogelijk toegepast.” Deze visie op het gebruik van duurzaam materiaal wordt door het hele bedrijf gedeeld, ook de medewerkers zetten zich hiervoor in. “Wanneer we hier een milieuaudit hebben, wordt dit vaak opgemerkt door de auditor. We werken heel milieubewust en zijn daarin kennelijk vooruitstrevend.

Het CO2 arme beton wordt gemaakt met minder cement. “We gebruiken meer hoogovenslak en een alkalische activatie, die ervoor zorgt dat het hoogovenslak actiever wordt. Daarvoor gebruiken we natriumsulfaat als hulpstof. Dat noemen we ook wel het snufje zout van Voorbij Prefab.” Dankzij de hulpstoffen is het gelukt om het beton toch ‘snel’ op sterkte te krijgen. “Onze elementen kunnen na acht uur uit de mal worden gehaald.” Voorbij Prefab werkt data-gestuurd. “We verzamelen verschillende data,” aldus Rooijakkers. “Bijvoorbeeld over de pieken en dalen in de productie.” Staal: “Ook al heeft iedereen het over de woningnood, toch is er geen sprake van constante productie. Het afgelopen jaar was heel druk, we moesten een aantal keer een beroep doen op onze medewerkers om avonden en nachten door te werken. Normaliter weet je dat in de bouw projecten vertragen. Daarom nemen we overproductie aan. Dit jaar was de verschuiving echter minder dan onze algoritmes voorspelden.”

Robot plaatst straaltje verf in de malmakerij

Staal is ervan overtuigd: prefabricage heeft de toekomst. “Ik vind het eigenlijk vreemd dat we het hier nog over hebben. Prefabricage betekent werken onder goede omstandigheden. Je bent niet meer afhankelijk van de weersomstandigheden of het aantal vakmensen op de bouwplaats. De kwaliteit van de bouwproducten kan beter worden gecontroleerd en het scheelt vervoer. Denk maar aan het isoleren van woningen. Per woning gaat het om zo’n 50 vierkante meter aan isolatiemateriaal. Dat zijn pakketten die naar de bouwplaats moeten worden gereden, die er vervolgens moeten worden opgeslagen. Op de bouwplaats moet het vervolgens op maat worden gesneden, wat leidt tot veel afval. Alles doen op de bouwplaats heeft wat mij betreft niet de toekomst. Helemaal niet wanneer je kijkt naar onze groene casco’s: die zijn zowel duurzaam als snel te maken.”

PREFAB 2023 Jaarboek

In januari 2023 komt het PREFAB 2023 Jaarboek uit. Wilt u deze aanvragen of wilt u een positie in het Jaarboek? 

MAIL NAAR DE MOGELIJKHEDEN